Fizahan-teny

Ohabolana : lamba

Ohabolana 1Angoronan-damba. [2.415 #144]
Dikanteny frantsayC' est un sorcier et la peur qu' on a de ses sortilèges fait qu' on se cache sous le lamba. [2.415 #144]
Fanazavana frantsayLes Malgaches avaient une grande frayeur des sorciers et au moindre bruit qu' ils entendaient la nuit, ils se cachaient sous leur natte ou leur lamba. [2.415 #144]

Ohabolana 2Aza ela fievoka sao may lamba. [2.558 #446]

Ohabolana 3Aza manao kirobo an-damba. [2.415 #2279]
Dikanteny frantsayN' attachez pas un kirobo d' un franc vingt-cinq centimes dans votre lamba pour ne pas vous exposer à le perdre. [2.415]
Fanazavana frantsayLes Malgaches se servaient du coin de leur lamba pour attacher de l'argent ou de petits objets. [2.415 #2279]

Ohabolana 4Aza manao toy ny rafozana jamba, ka aleo hateran-tsira kely toy izay homen-damba tsara. [2.415 #1438, 2.165]
Mamangy rafozana jamba, ka ny manome lamba tsy hitany, fa ny manome sira kely no ankasitrahany. [2.415 #1449]
Mamangy rafozana jamba, ka ny manome lamba tsy hitany fa ny manome sira tsaroan' ny lelany no ankasitrahany. [2.558 #130]
Mamangy rafozana jamba, ka ny manome lamba tsy hitany, fa ny nanome sira kely no ankasitrahany. [2.653 #1468]
Rafozana jamba, ka aleony sira ren' ny lelany toy izay lamba tsara. [2.558 #3540]
Rafozana jamba: ny manatitra lamba tsy hitany, fa ny manatitra sira kely no isaotsaorany. [1.3 #498]
Rafozana jamba: ny manatitra lamba tsy hitany, fa ny manatitra sira no isaotsaorany. [1.1]
Fanazavana malagasyEnti-milaza ny olona mahatsiaro ny soa kely fa tsy mahatsiaro ny soa lehibe atao azy. [1.1]
Dikanteny frantsayBelle-mère aveugle: si on lui donne un lamba, elle ne voit pas, mais si on lui donne un peu de sel, elle remercie avec effusion [1.3 #498]
Ne faites pas comme une belle-mère aveugle, qui aime mieux qu' on lui donne un peu de sel plutôt qu' un beau lamba. [2.415 #1438]
Ne faites-pas comme une belle-mère aveugle, qui préfère qu' on lui donne un peu de sel plutôt qu' un beau "lamba" . [2.165]
Visitez votre belle-mère aveugle et donnez-lui un lamba, elle ne le voit pas ; donnez-lui un peu de sel, cela lui est agréable. [2.415 #1449]
Fanazavana frantsayComme elle est aveugle, il lui importe peu quelle soit bien mise. [2.165]
Elle ne voit pas le lamba. [2.415 #1438]
Le tout n'est pas de donner, il faut savoir donner ; autre sens : oublier un grand service et se montrer reconnaissant d'un petit service. [2.415 #1449]
Sensible aux petits services, insensible aux grands [1.3 #498]

Ohabolana 5Aza ny latsaka an-kady indray no manofa lamba. [2.653 #697]
Ny latsaka an-kady indray no manofa lamba. [2.415 #3500, 2.558 #3076]
Tsy mety raha ny latsaka an-kady indray no manofa lamba. [2.165 #341, 2.558 #4660, 2.653 #3475, 2.974]
Dikanteny frantsayCe n’est pas à celui qui est tombé dans le fossé à signifier par gestes : " Venez, c’est ici le chemin. ". [2.974 #462]
Ce n' est pas celui qui est tombé dans le fossé qui doit agiter son "lamba" (en signe de défi). [2.165]
Tombé dans le précipice il agite encore son lamba en signe de provocation. [2.415]
Fanazavana frantsaySe disait des vaincus qui insultent, au lieu de demander pardon. [2.415]

Ohabolana 6Azon' ny haren-tsy manarana, ka mitafy lamba endrikendrika. [2.165 #1437, 2.415 #2422]
Azon' ny haren-tsy nanasatra ka mitafy lamba endrikendrika. [2.558 #832]
Hanao ahoana hianao : azon' ny haren-tsy manarana ka mitafy lamba endrikendrika. [2.558 #1265]
Dikanteny frantsayIl n' est pas aussi riche qu' il le voulait et il s' habille de manière à ce qu' on le croie riche. [2.415]
Ne possédant pas autant qu' il voudrait, il s' habille de façon à ce qu' on le croie riche. [2.165]

Ohabolana 7Be lamba rangahy, be lamba rangahy. [2.415 #1499]
Dikanteny frantsayDéployez votre lamba, monsieur, déployez votre lamba, monsieur. [2.415 #1499]
Fanazavana frantsayMots dont les enfants se servaient pour faire faire la roue aux dindons. [2.415 #1499]

Ohabolana 8Boka mividy lamba somizo : ny haren-katao misy ihany fa ny hitafiana azy no fatratra. [2.558 #930]
Boka mividy somizy : ny haren-katao misy ihany, fa ny hitafiana azy no fatratra. [2.653]
Boka mividy somizy : ny haren-katao misy ihany, fa ny hitafiana azy no sarotra. [2.415 #1977, 2.653]
Dikanteny frantsayLépreux qui achète de la percale : il a bien de quoi acheter, mais le difficile c' est de se revêtir du vêtement. [2.415 #1977]
Fanazavana frantsaySe disait des gens qui étaient riches mais laids. [2.415 #1977]

Ohabolana 9Faly lamba ho rovitra. [2.415 #5534]
Dikanteny frantsayHeureux d' avoir un lamba qui va se déchirer parce qu' il espère en avoir un neuf. [2.415]

Ohabolana 10Fohy lamba dia toa tsy ho enina, ary lava lamba dia toa handraoka. [2.165 #1305, 2.415 #3199]
Fohy lamba toa tsy ho henina, lava lamba toa dia hanitsaka. [2.558 #1187]
Dikanteny frantsaySi le lamba est court, on n' aura peut-être pas sa part ; s' il est long, il semble qu' on veuille tout prendre. [2.415 #3199]
Si on a un lamba trop court, il se peut qu' on n' ait pas assez (ou: pas sa part), et si on a un lamba trop long, il semble qu' on veuille tout ramasser (ou: rafler). [2.165]
Fanazavana frantsayIl s' agit d' un lamba que l' on tend pour y recevoir sa part dans une distribution de viande ou de riz. Si le lamba est trop petit, on ne pourra pas assez y mettre, et s' il est trop grand, on peut être accusé de vouloir tout accaparer. [2.165]

Ohabolana 11Gora no hozongozonina nefa lamba tohiloha no hovidiana. [2.558 #1230]

Ohabolana 12Izaho lehibe lamba, fa izaho no nosy. [2.415 #204]
Dikanteny frantsayMon lamba est grand, c'est moi qui suis l' île. [2.415 #204]
Fanazavana frantsayParoles du roi Andrianampoinimerina : je suis un grand roi, mes états sont étendus, je suis souverain de l'île entière. [2.415 #204]

Ohabolana 13Izy no mitafy lamba saro-bazana, ao salaka mahatoky azy. [2.415 #1635, 2.165]
Izy no mitafy lamba saro-bazana, dia ao ny salaka matoky azy. [2.558]
Dikanteny frantsayS' il a un lamba trop court, c' est qu' il a confiance dans le salaka qui lui serre les reins. [2.415]
S' il porte un lamba trop court (laissant voir le haut des jambes) c' est qu' il a confiance dans la toile qui lui couvre les reins. [2.165 #1308]

Ohabolana 14Kely lamba an-kadilanana ka iombonana amin' ny rivotra. [2.558 #1614]

Ohabolana 15Kely lamba mitaiza ka tsy misy ho enti-mitrifana. [2.558 #1616]

Ohabolana 16Kely lamba tanora : kely ihany fa havanambanana. [2.415 #1568, 2.558 #1615, 2.653]
Dikanteny frantsayJeune homme dont le lamba n' est pas très large, c' est petit mais c' est leste. [2.415 #1568]

Ohabolana 17Lamba fohy tsy an' olon-jejo. [2.558 #115]
Lamba fohy tsy an' olon-jejo ; lamba lava tsy an' olo-kamo. [2.415 #3015]
Lamba fohy tsy an' olon-jejo; lamba lava tsy an' olon-kamo. [2.165 #1771]
Raha lamba fohy, tsy an' olon-jejo, ny eranambatry tsy fitondra midohaka. [2.558 #3590]
Dikanteny frantsayLamba court n' est pas pour une personne de mauvaises moeurs, lamba long n' est pas pour un paresseux. [2.415]
Un "lamba" court n' est pas pour une personne de mauvaises mœurs, ni un "lamba" long pour un paresseux. [2.165]
Fanazavana frantsayLe sens est qu' il ne faut pas les encourager. [2.415]

Ohabolana 18Lamba jiafotsy, ka intelo nasampina fa mievotra ihany. [2.558 #114]
Ny fihavanana aza ataonao toy ny jiafotsy: intelo asampina ka mievotra ihany. [2.165 #168]
Ny fihavanana toy ny lamba jiafotsy : intelo asampina ka mievotra ihany. [2.558 #2986]
Dikanteny frantsayQue votre amitié ne soit pas comme un lamba fait avec un tissu de raphia: on le met trois fois sur l' épaule, il retombe quand même. [2.165]

Ohabolana 19Lamba latsaka no antenaina ho harena. [2.415 #3922]
Dikanteny frantsayCompter sur un lamba perdu pour faire fortune. [2.415 #3922]
Fanazavana frantsayAnalogue au français : attendre que les cailles rôties tombent dans la bouche. [2.415 #3922]

Ohabolana 20Lamba lava tsy an' ny kamo. [2.558 #1695]

Ohabolana 21Lamba malemy sy vary eran' ny vata, ka izay maharitra no herinandro. [2.558 #116]
Lamba tohy loha sy vary fahenim-bary : tafin-kerinandro, hanin-kerinandro. [2.415 #2197, 2.653 #1307]
Lon-damba sy fahenim-bary : izay maharitra ela no herinandro. [2.415 #2199, 2.653 #1380]
Lon-damba sy fahenim-bary : izay maharitra no dimy andro. [2.558 #123]
Lon-damba sy fahenim-bary; ka izay maharitra ela dia herinandro. [2.165 #308]
Dikanteny frantsayLamba usé dont les deux bords sont cousus parce que le milieu est en mauvais état, et une petite mesure de riz : on se couvre de ce lamba pendant une semaine, on épuise le riz en une semaine. [2.415 #2197]
Toile restée longtemps en magasin, et petite mesure de riz : ce qui durera le plus longtemps, durera une semaine. [2.415 #2199]
Un morceau de toile pourrie et une mesure de riz: ce qui dure le plus longtemps (des deux) dure une semaine. [2.165]
Fanazavana frantsaySe disait des biens de peu de durée. [2.415 #2199]
Se disait des petits biens qui durent peu. [2.415 #2197]
Se dit des amitiés éphémères. [2.165]

Ohabolana 22Lamba matevina arom-panala ; manara, aron-katsiaka ; mafana, lafika. [2.415 #558]
Dikanteny frantsayLes esclaves sont comme un lamba épais qui protège contre le froid et la gelée, comme une couche moelleuse sur laquelle on goûte le repos quand il fait chaud. [2.415 #558]
Fanazavana frantsayComparaison employée par le roi Andrianampoinimerina dans ses dernières recommandations à son fils et successeur Radama ; on disait ce proverbe des personnes qui étaient capables de remplir plusieurs fonctions. [2.415]

Ohabolana 23Lamba nasampina ka samy manana ny manendrika azy. [2.558]

Ohabolana 24Lamban' Ikaladala: rovi-tsisin' ny mpindrana. [1.1]
Lamba sarik’ Ibadoadala: rovi-tsisin’ ny mpindrana. [2.653 #1305]
Lamba sarik' Ibodoadala : rovi-tsisin' ny mpindrana. [2.558 #116]
Fanazavana malagasyAoka samy hitandrina ny fananany ka tsy ho morainy na be indrafo loatra ka ny mpindrana indray no hanjakazaka aminy mandra-pahasimbany. [1.1]

Ohabolana 25Lamba somizy natohy loha : ny kibo dia efa namoy, fa vava tsy ratsy no sisa. [2.415 #5273, 2.653 #1306]
Lamba somizo natohy loha : ny kibo dia efa namoy, fa vava tsy ratsy no sisa. [2.558 #117]
Dikanteny frantsayLamba en calicot, fait des deux bouts d' un lamba usé au milieu, réunis ensemble : le coeur en a fait déjà l' abandon, et il n' y a plus que de bonnes paroles. [2.415]
Fanazavana frantsaySe disait d' une union ou d' une amitié sur le point de se rompre. [2.415 #5273]

Ohabolana 26Lamba tsy mivitrana : tsy hita hataherana. [1.147 #L4]

Ohabolana 27Lehibe vao manary lamba ohatra ny fary. [2.653, 2.165]
Lehibe vao manary lamba toa fary. [2.558 #1780]
Dikanteny frantsayAttendre d' être grand pour jeter son lamba, comme la canne à sucre (dont les feuilles tombent quand elle commence à mûrir). [2.165]
Fanazavana frantsayJeter son lamba, veut dire, au figuré, faire des folies. [2.165]

Ohabolana 28Longo iray no azo ka hanariana lamba fahatelo. [2.558 #120]
Longo iray no azony, ka nanariany lamba fahatelo. [2.165 #1675, 2.415 #3019]
Dikanteny frantsayPour avoir un ami (ou un amant, une amante), il a dû donner trois longueurs de toile (cinq mètres environ). [2.165 #1675]
Pour avoir une maîtresse, il a dû donner trois longueurs de toile de lamba. [2.415]
Fanazavana frantsaySe ruiner pour une femme. [2.415]

Ohabolana 29Madio midina, toy ny andevo manasa lamban' Antananarivo. [2.165 #1551]
Madio midina, toy ny andevon’ Antananarivo manasa lamba. [2.653 #1391]
Madio midina toy ny tsongavavin' Antananarivo handeha hanasa lamba. [2.558 #1826]
Dikanteny frantsayÊtre propre en descendant, comme les esclaves s' en allant laver les vêtements (de leurs maîtres) de Tananarive. [2.165]
Fanazavana frantsayEn descendant de la ville vers la rivière, les esclaves se paraient des vêtements de leurs maîtres, et c' est pour cela qu' ils étaient propres. [2.165]

Ohabolana 30Mahantra iray tanàna ka tsy misy indraman-damba. [2.558 #1857]

Ohabolana 31Manahy manana tahaka ny manam-damba jiafotsy amin' ny andro ririnina. [2.558 #1968]
Manahy manana toy ny manana jiafotsy. [2.165 #742]
Manahy manana, toy ny manan-jiafotsy. [2.653]
Dikanteny frantsayPosséder avec crainte, comme celui qui a un tissu de raphia pour vêtement. [2.165]
Fanazavana frantsayCe vêtement n' est qu' un pis aller, car il n' est pas durable et dénote la pauvreté. [2.165]

Ohabolana 32Manao izay tsy hahitana ka manofa lamba anatin' ny zavona. [2.558 #1997]
Manao izay tsy hahitana, ka manofa lamba anaty zavona. [2.415 #3266, 2.653]
Dikanteny frantsayC' est vouloir qu' on n' y voie rien que de faire des signaux en agitant le lamba au milieu du brouillard. [2.415]
Fanazavana frantsaySe disait des gens qui font semblant d' éclaircir une affaire et ne l'éclaircissent pas. [2.415]

Ohabolana 33Manasa lamba be tseroka, ka na madio aza mangarahara. [2.558 #2039]
Manasa lamba be tseroka : na madio aza, mangarahara. [2.165 #144, 2.653 #1571, 2.415]
Dikanteny frantsayLavage de linge très crasseux : s' il devient propre il est percé à jour. [2.415]
On lave un "lamba" couvert de crasse: une fois propre, il sera tout usé quand même (et ne pourra plus servir). [2.165]
Fanazavana frantsayIl reste quelque chose, des accusations et des calomnies. [2.415 #3352]

Ohabolana 34Manasa lamba hariva : manaram-po am-panasana, fa kely andro anahazana. [2.415 #6234, 2.653 #1572]
Manasa lamba hariva : manaram-po eo am-panasana, fa kely andro anahazana. [2.558 #2040]
Sasa-lamba hariva ; manaram-po am-panasana, fa kely andro anahazana. [2.558 #3855, 2.653 #2876, 2.165]
Sasa-lamba mitsidika andro; manaram-po am-panasana, fa kely andro anahazana. [2.165]
Dikanteny frantsayQuand on lave le linge le soir, on est satisfait en le lavant, mais on a peu de temps pour le faire sécher. [2.415 #6234]
Quand on lave son lamba l' après-midi, on peut bien le laver à son aise, mais pour le sécher le temps sera court. [2.165]
Fanazavana frantsayParce que le soleil se couchera bientôt. [2.165]
Se disait des gens qui suivent leurs goûts et leurs caprices sans aucune prévoyance. [2.415]

Ohabolana 35Manasa lamba hariva : tsy didy fa sitrapo. [2.558 #2041]
Sasa-lamba hariva: tsy didy fa sitraka. [2.653, 2.165]
Sasa-lamba hariva : tsy didy fa sitrapo. [2.558 #3856]
Dikanteny frantsaySi quelqu' un lave des vêtements le soir, ce n' est pas parce qu' il est forcé de le faire, mais parce qu' il le veut bien. [2.165]
Fanazavana frantsayC' est le matin qu' on lave généralement. [2.165]

Ohabolana 36Manasa lamba manify: atao mafy, rovitra; atao malemy, tsy afa-tseroka. [2.165 #993, 2.653]
Manasa lamba manify : kosehina mafy, rovitra, atao malemy tsy afa-tseroka. [2.558 #2042]
Dikanteny frantsayLe lavage d' une toile mince: si on frotte fort, on l' use; si on frotte doucement, on ne la nettoie pas. [2.165 #993]

Ohabolana 37Manasa lamba manify : rehefa tsy rovitra dia vandambandana. [2.558 #136]

Ohabolana 38Mandihy tsy toraham-damba. [2.653 #1589]
Mandihy tsy torahan-damba. [2.165 #1313, 2.558 #2072]
Dikanteny frantsayDanser sans y être invité. [2.165]
Fanazavana frantsayLitt. sans qu' on vous présente ou lance un lamba, par allusion à la coutume de faire danser quelqu' un en lui présentant un lamba propre. Au figuré, se mêler de ce qui ne vous regarde pas. [2.165]

Ohabolana 39Maro ny fahoriana, fa ny rovi-damba ririnina no isany. [2.415 #2526]
Dikanteny frantsayLes misères sont nombreuses : avoir des vêtements en lambeaux pendant les froids de l'hiver, en est une. [2.415 #2526]

Ohabolana 40Matokin-damba novinidy, ka mivarotra ny soa notafiana. [2.558 #144]
Matokin-damba vinidy, ka mivaro-damba natao. [2.165 #1668, 2.653 #1687]
Dikanteny frantsayAvoir confiance dans la toile (étrangère) achetée, et vendre la (bonne) toile qu' on a tissée soi-même. [2.165]

Ohabolana 41Matokin’ ody voalavo angaha hianao, no mamono hena an-joron-damba. [2.415 #6308, 2.653 #1688]
Matoky ody voalavo, ka manao hena an-joron-damba. [2.558 #145]
Matoky ody voalavo va hianao no manao hena an-joron-damba? [2.165 #87]
Dikanteny frantsayComptez-vous donc sur quelque talisman contre les rats que vous enveloppez de la viande au coin de votre lamba ? [2.415]
Est-ce parce que vous avez confiance en un charme contre les rats que vous mettez de la viande dans un coin de votre lamba? [2.165]
Fanazavana frantsayC. à. d. ne vous exposez pas inutilement à la tentation ou au danger. [2.165]
Il ne faut pas s' exposer au malheur. [2.415 #6308]

Ohabolana 42Matory mitsangana, mandeha mitsivalana toa lamba. [2.558 #2196]

Ohabolana 43Mavo lamba mividy hena: anaovan’ ny olona sarotra, fa ataony ho liana. [2.653 #1693]
Mavo lamba mividy hena : anaovan' ny olona sarotra (lafo) fa ataony ho liana. [2.558 #2216]
Mavo lamba mividy hena, ka tsy fantatry ny olon-ko liana. [2.165 #1480, 2.415 #2528]
Dikanteny frantsayIndividu mal habillé qui veut acheter de la viande : on ne s' aperçoit pas de son désir,. [2.415 #2528]
Un homme misérablement habillé qui cherche acheter de la viande: les gens ne s' aperçoivent pas de son désir. [2.165]
Fanazavana frantsayIl est tellement mal mis qu' on ne pense pas qu' il ait de quoi acheter. [2.165]

Ohabolana 44Mifankatia tsy amin-damba ka tsy misy ifam-bombana. [2.558 #2303]

Ohabolana 45Mijery lamba vaky. [2.415 #5390]
Dikanteny frantsayRegarder la nudité de quelqu' un à travers la déchirure de son lamba. [2.415 #5390]
Fanazavana frantsayNe pas avoir pitié de ceux qu' on devrait secourir. [2.415 #5390]

Ohabolana 46Milafi-damba. [2.415 #88]
Dikanteny frantsayCelui qui s' assied sur son lamba ne réussira pas dans ses affaires. [2.415 #88]
Fanazavana frantsayLes Malgaches croyaient que cela portait malheur. [2.415 #88]

Ohabolana 47Mitady handrovitra any Imerina hoatry ny voalavo mandrovi-damba. [2.415 #294]
Dikanteny frantsayTenter de faire un trou à l'Imerina, comme des rats font un trou à un habit. [2.415 #294]
Fanazavana frantsaySe disait des ennemis de l'Imerina. [2.415 #294]

Ohabolana 48Mitafia lamba, fa trambo no handady aminao. [2.415 #6236, 2.653 #1853]
Mitafia lamba fa trambo no handady amin' ny tena. [2.558 #2430]
Dikanteny frantsayIl faut vous vêtir, car les mille-pattes vont grimper sur vous. [2.415 #6236]
Fanazavana frantsayPrenez vos précautions. [2.415 #6236]

Ohabolana 49Mitafy lamba amin' ny andro ririnina, ka ny an' ny tena ihany no sambotsamborina vao azo. [2.558 #2432]
Mitafy lamba jiafotsy ririnina: ny any ny tena ihany, ka sambotsamborina vao azo. [2.653]
Mitafy lamba jiafotsy ririnina : ny an' ny tena ihany, ka sambotsamborina vao azo. [2.415 #3126]
Dikanteny frantsaySe couvrir d' un tissu de raphia en hiver : c' est votre propriété, mais pour le garder, il faut le saisir à plusieurs reprises. [2.415 #3126]

Ohabolana 50Mitafy lamba eo imason' ny tompony. [2.558 #2431, 1.1]
Mitafy lamba eo imason-tompony. [2.653 #1850, 2.974 #61]
Mitafy lamba imason-tompony. [2.165 #3311]
Fanazavana malagasyEnti-milaza ireo tsy tahotra tsy henatra ka mampidera ny zava-nindramina amin' izay nampindrana azy. [1.1]
Ny lamba nindramina tamin' izy tompony no entina mirehareha eo anoloany – anambarana hakevohana mihoapampana ka ny hevitr' olona fa tsy ny an' ny tena no ideraderana. [1.1]
Fanazavana anglisyTo do something before those who are more clever than one's self. [1.2]
Dikanteny frantsaySe parer d’un habit en présence de son propriétaire. [2.974 #61]
Se revêtir d' un lamba emprunté sous les yeux de son propriétaire. [2.165]

Ohabolana 51Mitafy lamba fe manara. [2.415 #3040, 1.1]
Fanazavana malagasyEnti-milaza fa noho ny hatsiaka no itafiana lamba, fa tsy ny henatra intsony. [1.1]
Dikanteny frantsayCelui qui est sans honte se revêt de son lamba quand il fait froid, mais il ne rougit pas de rester nu quand il ne fait pas froid. [2.415 #3040]

Ohabolana 52Mitafy lamba manify, ka hita mbamy ny vatana. [2.653 #1852]
Mitafy lamba manify, ka hita mbamin' ny vatana. [2.558 #2433]

Ohabolana 53Mitena lamba an-tanàna ka tsy miova an-danonana. [2.558 #2449]
Mitena lamba an-tanàna, ka tsy miova lamba an-danonana. [2.165, 2.415]
Dikanteny frantsayMettre son (meilleur) lamba pour rester à la maison (tous les jours), et n' en pas mettre d' autre pour aller à une fête. [2.165]
Porter tous les jours son lamba dans le village et ne pas en mettre un autre pour aller à une fête. [2.415 #2445]
Fanazavana frantsayIl aurait fallu le réserver. [2.165]

Ohabolana 54Natao ihany ny handry tsy mirakotra fa nony maneno akoho mandray lamba. [2.558 #2762]
Natao ihany ny handry tsy mirakotra, fa nony maneno ny akoho mahatsiaro hatsiaka ka mandray lamba. [2.415 #2315, 2.653]
Dikanteny frantsayOn voulait se coucher sans lamba pour ne pas l' user, mais au chant du coq le froid se fait sentir et on prend le lamba. [2.415 #2315]

Ohabolana 55Ny alahelo itafian-damba tsy antonona ny tena. [2.558 #2846]
Ny alahelo no itafian-damba tsy antonona ny tena. [2.165 #1459, 2.653 #2136, 2.415]
Dikanteny frantsayC' est le deuil ou la pauvreté qui nous fait revêtir un vêtement qui ne nous sied pas. [2.415 #2638]
C'est parce qu' on est pauvre qu' on s' habille insuffisamment. [2.165]
Fanazavana frantsayCe n' est pas par choix. [2.165]

Ohabolana 56Ny lamba ratsy no azo enti-mivily, fa ny tarehy ratsy tsy mba azo enti-mivily. [2.415 #2452, 2.653 #2294]
Ny lamba ratsy no azo enti-mivily, fa ny tarehy ratsy tsy menatra hifanena. [2.558 #3068]
Dikanteny frantsayUn mauvais lamba peut se dissimuler mais un visage laid et vilain ne le peut pas. [2.415 #2452]

Ohabolana 57Ny may lamba tsy satry no kamboty. [2.558 #3140, 2.653 #2345]

Ohabolana 58Ny trosa toy ny rambondanitra : kely atahorana hipaoka ny lamba, lehibe ahina handrodana ny trano. [2.558]

Ohabolana 59Raha amboa no miady, aoka hanao, fa tsy salaka ho tapaka, tsy lamba ho rovitra. [2.653]
Raha amboa no miady, aoka hifanao, fa tsy salaka ho tapaka, tsy lamba ho rovitra. [2.558 #3549]

Ohabolana 60Raharahan' i Mantasoa, ka ny miera maty venty, ary ny mandeha fotsiny mandoa loso. [2.415 #393]
Raharahan' i Mantasoa, mandeha tsy miera, maty loso ; mandeha miera, maty venty. [2.415 #393]
Raharahan' Imantasoa: ny miera mandoa venty, ny mandeha fotsiny maty loso. [2.165]
Raharahan' Imantasoa : ny miera maty venty, ny mandeha fotsiny maty loso. [2.558 #3646]
Raharahan' i Mantasoa: ny miera maty venty, ny mangala-dia maty loso; ny mitoetra lany lamba aman-tsalaka. [2.415 #393, 2.653, 1.1]
Dikanteny frantsayCorvée de Mantasoa : ceux qui s' absentent avec permission sont à l' amende de seize sous, et ceux qui s' absentent sans permission sont à l' amende d' une demi-piastre. [2.415 #393]
Le travail à Mantasoa: ceux qui demandent une permission payent quatre-vingts centimes; et ceux qui s' absentent sans permission payent deux francs cinquante. [2.165]
Mantasoa : ceux qui s' absentent avec permission sont à l' amende de seize sous ; ceux qui s' absentent sans permission sont à l' amende d' une demi-piastre ; ceux qui sont présents usent au travail leur lamba et jusqu' au salaka qui entoure leurs reins. [2.415]
Fanazavana frantsayAu temps de Ranavalona 1ère il existait à Mantasoa (à 60 km. à l' est de Tananarive) de grands ateliers établis par J. Laborde pour le compte du gouvernement malgache. Des centaines d' ouvriers (jusqu' à 1500, dit-on), y fondaient des canons, y fabriquaient des poteries, etc. Des chrétiens persécutés y étaient aussi employés et ce n' est peut-être qu' à ces derniers que s' appliquaient les dures mesures qui ont passé en proverbe. [2.165]
La corvée dans les ateliers royaux de Mantasoa était particulièrement pénible ; le proverbe se disait de toute corvée dure et pénible : le français Laborde avait construit à Mantasoa à 40 km de Tananarive, des ateliers royaux où l'on faisait des armes. [2.415 #393]

Ohabolana 61Rano tsy androana, tsy mahafatseroka, lamba tsy atafy, tsy mahafana, ny vary tsy hanina, tsy mahavoky, ny raharaha tsy atao, tsy lavorary. [2.558 #3714]
Rano tsy androana tsy mahafa-tseroka, ny lamba tsy atafy tsy mahafana, ny vary tsy hanina tsy mahavoky, ny raharaha tsy atao tsy mety lavorary. [2.165 #725, 2.415 #3969]
Dikanteny frantsayL' eau dans laquelle on ne se baigne pas n' enlève pas la crasse; un vêtement qu' on ne met pas ne préserve pas du froid; le riz qu' on ne mange pas ne rassasie pas; le travail qu' on ne fait pas ne peut réussir. [2.165]
L' eau dans laquelle on ne se trempe pas n' enlève pas la crasse, le vêtement qu' on ne porte pas ne réchauffe pas, le riz qu' on ne mange pas ne rassasie pas, ainsi le travail qu' on ne fait pas ne réussit pas. [2.415 #3969]

Ohabolana 62Rovitra ny trano ka mahatsiaro lafin-dray ; rovitra ny lamba, ka mahatsiaro lafin-dreny. [2.415 #998, 2.653]
Dikanteny frantsayQuand la maison est en mauvais état, on se souvient de son père ; quand le vêtement est déchiré, on pense à sa mère. [2.415 #998]
Fanazavana frantsayOn se tourne vers les uns ou vers les autres suivant le besoin. [2.415 #998]

Ohabolana 63Saika tsy naharay lamba. [2.415 #6178]
Dikanteny frantsayIl ne prit presque pas le temps de revêtir son lamba. [2.415 #6178]
Fanazavana frantsaySe presser trop de partir. [2.415 #6178]

Ohabolana 64Soa hoatry ny vary fotsy mby am-bilany hianareo, sahala amin' ny hazo be endriky ny saha, ka hoatry ny rakitra saro-bidy, toy ny lamba isampinako raha miramirana, sy isikinako raha sendra tezitra. [2.415 #309]
Dikanteny frantsayVous êtes aussi bons que le riz blanc qui est dans la marmite, vous êtes comme l' arbre majestueux ornement de la vallée, vous êtes aussi précieux qu' un trésor, vous êtes comme le lamba dont je pare mes épaules quand je suis content et dont je me ceins les reins quand je suis en colère. [2.415 #309]
Fanazavana frantsayParoles du roi Andrianampoinimerina à ses guerriers. [2.415 #309]

Ohabolana 65Toy ny lamba : ny madio voninahitra, raha maloto henatra. [2.558 #4297]

Ohabolana 66Toy ny lamba: raha tezitra, isikinana; raha mandry, irakofana; raha mandeha, itafiana. [2.165]
Toy ny lamba: tezitra, isikinana; mandry, irakofana : mandeba, itafiana ; faly, isampinana. [2.653 #3207]
Toy ny lamba : tezitra isikinana, mandry irakofana, mandeha itafiana faly isampinana. [2.415 #1718, 2.558 #4300]
Dikanteny frantsayC' est comme le lamba : dans la colère, on s' en ceint les reins ; couché, on s' en couvre ; en marche, on s' en revêt ; content, on s' en sert pour se draper. [2.415]
Pareil au lamba: quand on est en colère, on s' en ceint les reins; pour dormir, il sert de couverture; quand on sort, il sert de vêtement. [2.165]
Fanazavana frantsayLe lamba, vêtement national, est une espèce de grand châle enveloppant tout le haut du corps et une partie des jambes, et pouvant même traîner jusqu' à terre, il est en toute espèce de tissus, et sert à plusieurs usages, comme le montre ce proverbe. [2.165]
Paroles d'éloge : ce proverbe était fréquemment employé dans les discours publics, par exemple dans les discours royaux. [2.415 #1718]

Ohabolana 67Totozy latsaka amy ny hero-dronono: maty, tsara fonosana; velona, fotsy volom-bava sady tsara lamba hitafy. [2.653 #3162]
Totozy latsaka amin' ny hero-dronono : maty tsara fonosana, velona fotsy volombava, sady tsara lamba fitafy. [2.558]
Totozy latsaka amin' ny hero-dronono : maty, tsara fonosana ; velona, fotsy volombava sady tsara lamba hitafy. [2.415 #1588]
Dikanteny frantsaySouris qui tombe dans la crème du lait : morte elle est bien enveloppée ; vivante elle a la moustache blanche et le lamba qui la couvre est bien beau. [2.415 #1588]
Fanazavana frantsaySe disait des parures des jeunes filles courtisées. [2.415 #1588]

Ohabolana 68Tovolahy len-damba ka mivoady ny masoandro hiposaka anahazana azy. [2.558 #4231]
Tovolahy len-damba : mivoady ny masoandro hiposaka hanahazana azy. [2.415 #1589, 2.653 #3166]
Dikanteny frantsayJeune homme qui a son lamba mouillé : il souhaite que le soleil se lève pour que son lamba sèche. [2.415 #1589]
Fanazavana frantsayLa jeunesse est toujours pressée. [2.415 #1589]

Ohabolana 69Tsy hitanareo va ny maty? Tatarobe miefi-damba, misaron-doha tsy ho aiza. Maraina tsy mba mifoha, hariva tsy mba mamindro; tany mena no ambony tratrany, rari-vato no an-dani-mandriny. [2.165 #2113]
Dikanteny frantsayNe les voyez-vous pas, les morts? Us sont couchés tous ensemble, chacun enveloppé de ses lamba, et la tête couverte pour n' aller nulle part. Le matin ils ne se lèvent pas, et le soir ils ne se chauffent pas; sur leurs poitrines il y a de la terre rouge, et à leurs côtes une maçonnerie. [2.165]
Fanazavana frantsayIl s' agit des morts couchés et empilés dans le tombeau de famille. [2.165]

Ohabolana 70Tsy manan-damba ho entina any amin' ny mpanjaka aho. [2.415 #4093]
Dikanteny frantsayJe n'ai pas de lamba pour me présenter devant le roi. [2.415 #4093]
Fanazavana frantsayExcuses d' Andriamampandry pour ne pas aller à l' appel du roi. [2.415 #4093]

Ohabolana 71Tsy mba ny hatsiaka no itafian-damba, fa ny henatra olona. [2.653 #3393, 2.415]
Tsy mba ny hatsiaka no itafian-damba, fa ny henatr' olona. [2.558 #4552]
Dikanteny frantsayCe n' est pas à cause du froid qu' on se couvre de vêtements, c' est par pudeur. [2.415 #2981]

Ohabolana 72Tsingala ambany rano, ka mitady izay hahafatesan' ny omby, hadilanana ka mitady izay haharovitra ny lamba. [2.558 #4442]
Tsingala : ambany rano, mitady izay hahafatesan' ny omby ; hadilanana, mitady izay haharovitra ny lamba. [2.415 #2470, 2.653 #3312]
Dikanteny frantsayInsecte tsingala : dans l' eau, il cherche la mort des boeufs ; passage étroit, il est la perte des lamba qu' il déchire. [2.415]
Fanazavana frantsayLes Malgaches croyaient que le tsingala était mortel pour l'animal qui l' avalait, et on déchire son lamba dans les sentiers étroits ; ce proverbe se disait de ceux qui étaient victimes de machinations, de tromperies, de séductions. [2.415 #2470]

Ohabolana 73Tsipolitra antitra ka manara-damba mandalo. [2.558 #4457]

Ohabolana 74Tsy satry ny mandihy mipetraka, fa ny lamba ho enti-mitsangana no tsy misy. [2.558 #308]
Tsy satry no mandihy mandry, fa ny lamba ho enti-mitsangana no tsy misy. [2.415 #2570, 2.653 #3574]
Dikanteny frantsayCe n' est pas de dessein prématuré qu' on danse assis ou couché, mais c' est le lamba qu' il faut porter pour se lever qui manque. [2.415]

Ohabolana 75Vao manary lamba hoatry ny fary. [2.415 #2124]
Dikanteny frantsayIl est comme la canne à sucre : c' est lorsqu' il est grand qu' il rejette son lamba. [2.415 #2124]
Fanazavana frantsaySe disait des gens simples et toqués. [2.415 #2124]

Ohabolana 76Vato nanasan-damba : niala maina. [1.147 #V34]

Ohabolana 77Zatovo rovi-damba, isak' izay mifanena amin' olona miraoka ny ahitra ihany. [2.558 #5081]
Zatovo rovi-damba : isak' izay mifankahita aman' olona, manaikitra ahitra foana. [2.415]
Zatovo rovi-damba : isak' izay mifankahita aman' olona, miraoka ahitra ihany. [2.415]
Zatovo rovi-damba, isan' izay mifankahita amin' olona miraoka ahitra ihany. [2.653, 2.165]
Dikanteny frantsayJeune homme qui a son lamba déchiré : chaque fois qu' il rencontre quelqu' un de sa connaissance, la honte lui fait mordre et mâcher de l' herbe. [2.415 #1599]
Un jeune homme portant un lamba usé va et vient avec les autres et est vu, mais il a honte. [2.165]
Fanazavana frantsayEtant jeune et cherchant peut-être femme, il devrait avoir un beau, ou du moins, un bon lamba; mais comme il rien a qu' un méchant, il préférerait ne pas être vu. [2.165]
Il est couvert de confusion et embarrassé. [2.415 #1599]

Fizahan-teny