Fizahan-teny

Ohabolana : lava

Ohabolana 1Afa-nenina hatrany an-ala lava ka hatrany an-ala. [2.653 #21]
Afa-nenina hatrany an' ala lava, ka hatrany an' ala fohy. [2.165 #1108, 2.415 #6467, 2.558]
Dikanteny frantsayIl est exempt de remords, car il a fait tout ce qu' il a pu et cherché dans la grande et la petite forêt. [2.415 #6467]
N' avoir rien à se reprocher comme celui qui a fait tout ce qu' il pouvait dans la forêt longue comme dans la forêt courte. c.à.d. partout). [2.165]
Fanazavana frantsaySe disait des supérieurs chargés de reprendre leurs inférieurs : ils satisfont à leur conscience lorsqu' ils les reprennent, même s' ils ne sont pas écoutés ; ils ont fait tout leur possible. [2.415 #6467]

Ohabolana 2Aoka hanao vero an-tahala: ny lava tsy hanosihosy ny fohy, ny fohy tsy hamingana ny lava. [2.415 #5163, 2.653 #276]
Aoka hatao vero am-bala : ny lava tsy hanosihosy ny fohy ary ny fohy tsy hamingana ny lava. [2.558 #325]
Dikanteny frantsayQu' on fasse comme les plantes vero dans un enclos : les hautes ne piétinent pas celles qui sont moins hautes, et celles-ci ne renversent pas celles qui sont plus hautes. [2.415 #5163]
Fanazavana frantsaySe disait de l' entente et de l' harmonie. [2.415 #5163]

Ohabolana 3Aomby lava hotro, fangalàna ny zanany. [1.147 #A98]

Ohabolana 4Ataovy lava ny tendanao, ravano, hahenina anay mianakavy. [2.415 #4465, 2.653 #308]
Dikanteny frantsayHéron, fais que ton cou soit assez long pour que toute notre famille en ait un morceau. [2.415 #4465]
Fanazavana frantsaySe disait dans les partages et les distributions : qu' il y en ait pour tout le monde. [2.415 #4465]

Ohabolana 5Aza adala lava ohatra ny valalanamboa : mandrak' antitra ka mitsipika ihany. [2.558 #362]
Aza adala lava toa valalan' amboa : mandrak' antitra mitsambikimbikina ihany. [2.415 #2062, 2.653]
Dikanteny frantsayNe soyez pas toujours sot, comme les sauterelles de chiens qui ne font que sautiller jusqu' à la vieillesse. [2.415 #2062]
Fanazavana frantsaySe disait des lourdauds. [2.415 #2062]

Ohabolana 6Aza adala lava toa valalanamboa: kely mitsipika, lehibe mandady. [2.653]

Ohabolana 7Aza akoholahy lava fantsy nefa tsy haneno. [2.558 #364]

Ohabolana 8Aza dia tsy mahalava amalona. [2.415 #959]
Aza manalava amalona, fa efa lava rahateo izy. [2.415 #3193]
Aza tsy mahalava amalona. [2.165 #511, 2.415 #3197]
Dikanteny frantsayN' allongez pas l' anguille car elle est déjà longue. [2.415 #3193]
Ne dites pas que l' anguille n' est pas longue. [2.415 #3197, 2.165]
Ne rendez pas inutile la longueur de l'anguille. [2.415 #959]
Fanazavana frantsayAinsi les enfants après avoir mangé en demandent encore, disant que la part était trop petite. celui qui en prend une, est compté comme en ayant déjà mangé ; et celui qui en prend deux, c' est sa part. Se disait des gens rusés qui profitaient de l' empressement des autres pour prendre plus que leur part. [2.415 #3197]
Comme lorsque des enfants qui en ont mangé en demandent encore, en disant quelle était trop courte ou insuffisante. [2.165]
Se disait des familles où les enfants étaient nombreux et les parts petites ; sens général : quand on est nombreux à venir au partage, chaque part est petite ; on disait aussi : tsy mahalava amalona. [2.415 #959]
Se disait du partage d' une chose où on est obligé de faire les parts petites à cause du grand nombre de partageants. [2.415 #3193]

Ohabolana 9Aza lava lamosina. [2.415 #3893]
Dikanteny frantsayN' ayez pas le dos long. [2.415 #3893]
Fanazavana frantsayNe soyez pas paresseux mais sachez courber l' échine pour travailler. [2.415 #3893]

Ohabolana 10Aza manao hoe : efa ho lava ny afon' Antongona. [2.558 #515]
Aza manao hoe : ho lava ny afon' Antongona. [2.415 #6493, 2.653 #463]
Efa ho lava ny afon' Antongona. [1.10]
Efa ho lava ohatra ny afon' Antongona. [2.558 #1021]
Ho lava ny afo any Antongona, ka tsy hitan’ Andrianjafy hitairana. [2.653 #1084, 2.415]
Ho lava ny afon' Antongona ka tsy hitan' Andrianjafy hitairana. [2.558 #1368]
Fanazavana malagasyEnti-milaza ny antso vonjy, na hataka, miverimberina matetika, ka tsy mahataitra, na mampangoraka intsony. [1.10]
Dikanteny frantsayLes signaux de feu sur la montagne Antongona seront continuels, aussi Andrianjafy ne trouve pas qu'il faille s'en émouvoir et faire alerte. [2.415 #6499]
Ne dites pas : les signaux de feu donnés sur la montagne Antongona seront continuels. [2.415 #6493]
Fanazavana frantsaySe disait des gens qui ne tiennent pas compte d'un avertissement parce qu' il est habituel. [2.415 #6499]

Ohabolana 11Aza manao lava loha. [2.415 #875]
Dikanteny frantsayNe laissez pas vos enfants ou vos animaux avoir la tête longue et chercher à manger ce qui est à autrui. [2.415 #875]
Fanazavana frantsaySe disait aux chefs de famille qui laissaient aller à droite et à gauche leurs enfants, leurs subordonnés ou leurs animaux, sans s' inquiéter des déprédations qu' ils faisaient et du dommage qu' ils causaient. [2.415 #875]

Ohabolana 12Aza manao papango lava elatra : mandraoka any, mandraoka aty. [2.415 #4979]
Dikanteny frantsayNe faites pas comme l' oiseau papangue : c' est un oiseau à longues ailes qui prend ici et prend là-bas. [2.415 #4979]
Fanazavana frantsayCe proverbe betsimisaraka se disait des gens à double jeu et des deux partis à la fois. [2.415 #4979]

Ohabolana 13Aza manao tovolahy tia daka : ny andro hiainana mbola ho lava, fa ny tovon-karena ho lany. [2.415 #1559]
Aza manao tovolahy tia daka: ny andro hiainana mbola ho lava, fa ny tovon-kerena ho lany. [2.165 #1930]
Aza manao tovolahy tia daka : ny andro iainana mbola ho lava, ny tovon-karena ho.lany. [2.558 #599]
Dikanteny frantsayNe faites pas comme le jeune homme qui aime le jeu : il a encore de longs jours à vivre, mais ses biens seront vite épuis. [2.415 #1559]
Ne soyez pas comme un jeune homme qui aime le jeu: il a encore longtemps à vivre, mais sa fortune sera vite épuisée. [2.165]

Ohabolana 14Aza manao volomaso lava, fa manamaizin-tena. [2.415 #3553, 2.558 #637, 2.653 #550]
Dikanteny frantsayNe soyez pas comme des cils trop longs qui obscurcissent leurs propres yeux. [2.415 #3553]
Fanazavana frantsayN' embrouillez pas les affaires. [2.415 #3553]

Ohabolana 15Aza manjehy andro lava, fa ny anio aza tsy fantatra. [2.558 #688]
Aza manjehy ny andro ho lava. [2.653 #577, 2.974 #465]
Dikanteny frantsayNe comptez pas sur la longueur de votre vie. [2.974 #465]

Ohabolana 16Aza matahotra ny masony nefa te-hividy ny lohany. [2.558 #705]
Matahotra ny masony ka no te-hividy ny lohany. [2.558 #2165]
Nahoana no saro-tahotra ny masony, ka tia vidy ny lohany ? [2.415 #6013, 2.653 #2066]
Saro-tahotra ny masony ka te hividy ny lohany. [2.165 #1184, 1.1]
Saro-tahotry ny masony, ka te-hividy ny lohany. [2.415]
Saro-tahotry ny masony ka te-hividy ny lohany, manahy ny sofin-jaza ho lava, ka no miala liana amin' ny bitro ! [2.558 #3850]
Saro-tahotry ny masony, ka tia vidy ny lohany. [2.415]
Fanazavana malagasyEnti-milaza ny olona matahotra noho ny zavatra nataony ihany. [1.1]
Dikanteny frantsayComment, ayant peur de l' oeil, prétendez-vous acheter la tête ? [2.415]
Il a peur des yeux du mouton, et il veut cependant en acheter la tête. [2.415 #3819]
Vous craignez les yeux et vous voudriez acheter toute la tête! [2.165 #1184]
Fanazavana frantsaySe disait des fanfarons. [2.415 #6013]
Se disait des gens désireux d' une chose et qui ne se laissent pas arrêter par le danger ou la crainte ; se disait aussi des fanfarons et de ceux qui veulent avoir une chose sans se donner de peine pour l' obtenir. [2.415 #3819]

Ohabolana 17Aza ny kolokolo tsy ho vary no andrariana tsihy lava. [2.653 #695]

Ohabolana 18Aza zatra lava lamosina fa tonga lava ahoriana. [2.558]

Ohabolana 19Aza zatra ny lava tanana fandrao tsy mba manana hampirimina. [2.558]

Ohabolana 20Be ny zana-bantony fa izay lava vava no tsy izy ary izay tera-dririnina no botry. [2.558 #882]
Be ny zana-bantony, fa izay lava vava no tsy izy, ary izay tera-dririnina tsy maintsy ho botry. [2.415 #3100, 2.165]
Dikanteny frantsayDans une première portée les petits sont nombreux, mais ils n' ont pas la gueule longue, et les petits qui naissent en hiver sont tous chétifs. [2.415 #3100]
Les petits de la première portée sont nombreux, mais ceux qui ont la gueule longue ne sont pas bons, et les petits nés en hiver sont tous forcément chétifs. [2.165]
Fanazavana frantsayLes Malgaches ont remarqué que le premier enfant, ou les petits de la première portée d' un animal, sont plus chétifs que ceux qui viennent après. Mais en hiver, tous sont chétifs, à cause du manque de nourriture. [2.165]
Observateurs, les Malgaches avaient remarqué que les petits de la première portée étaient plus chétifs que ceux des autres portées ; de plus, en hiver à cause du manque de nourriture, tous étaient chétifs. [2.415 #3100]

Ohabolana 21Bitsibitsiky ny lava nify, ny lavitra indray no mandre aloha. [1.1]
Fanazavana malagasyEnti-milaza izay rehetra toa bitsibitsihina, nefa henon' ny olona lavidavitra ny tena ihany. [1.1]

Ohabolana 22Boka nitolom-boatavo ka lava ny andro hifampitolomana. [2.558]

Ohabolana 23Dridra lava toy ny aretin-tSoamanaraka. [2.415 #2785]
Dikanteny frantsayUlcère qui ne se ferme jamais comme la maladie de Soamanaraka. [2.415 #2785]
Fanazavana frantsayAllusion à un personnage légendaire ; on l'appliquait aux riches, parce que plus ils possèdent et plus ils veulent avoir. [2.415 #2785]

Ohabolana 24Ela nihetezana ka lava volo. [2.974 #88]
Dikanteny frantsayLes cheveux sont longs quand on les a laissés pousser longtemps. [2.974 #88]

Ohabolana 25Fangady lava zarana hahamainty molaly ny tany sy ny fanjakana. [2.415 #489]
Dikanteny frantsayLes Hova sont comme des bêches à manche long et fort, pour fertiliser le sol et rendre le royaume prospère. [2.415 #489]
Fanazavana frantsayParoles du roi Andrianampoinimerina pour exciter le peuple à travailler la terre ; se disait de ceux qui travaillaient à rendre leur famille riche et prospère. [2.415 #489]

Ohabolana 26Fary lava, miasa tena. [1.147 #F15]

Ohabolana 27Fehy rahan’ ny lava nify. [1.147 #F25]

Ohabolana 28Fohy lamba dia toa tsy ho enina, ary lava lamba dia toa handraoka. [2.165 #1305, 2.415 #3199]
Fohy lamba toa tsy ho henina, lava lamba toa dia hanitsaka. [2.558 #1187]
Dikanteny frantsaySi le lamba est court, on n' aura peut-être pas sa part ; s' il est long, il semble qu' on veuille tout prendre. [2.415 #3199]
Si on a un lamba trop court, il se peut qu' on n' ait pas assez (ou: pas sa part), et si on a un lamba trop long, il semble qu' on veuille tout ramasser (ou: rafler). [2.165]
Fanazavana frantsayIl s' agit d' un lamba que l' on tend pour y recevoir sa part dans une distribution de viande ou de riz. Si le lamba est trop petit, on ne pourra pas assez y mettre, et s' il est trop grand, on peut être accusé de vouloir tout accaparer. [2.165]

Ohabolana 29Fosa lava ohy tsy amonoana akoho mamàna. [1.147 #F41]

Ohabolana 30Hita fa tranobongo no itoerana ka manao lava fanoto! [2.558 #91]
Hita trano bongo no itoerana, ka manao lava fanoto. [2.653 #1077]

Ohabolana 31Ilay lava mandry amorom-patana : " izoky tsy hafa, izandry izaho ihany " . [2.415 #1630, 2.653]
Ilay lava mandry amorom-patana: ka "zovy ity?" ka "izaho ihany" . [2.165 #2245]
Ilay lava mandry amorom-patana : " zovy izato" ka "izaho ihany " . [2.415 #1630, 2.653]
Ilay lava mandry amorom-patana : zovy ka izaho ihany. [2.558]
Dikanteny frantsayHomme de grande taille qui est couché près du foyer : l' aîné n' est autre que moi, dit-il, et le cadet c' est encore moi. [2.415 #1630]
Homme de grande taille qui est couché près du foyer : qui est là-dessous, dit-il, et il répond : ah ! c' est moi-même. [2.415 #1630]
Un (homme) long couché auprès de son foyer (avec la figure couverte): on demande qui il est, et (il dit): "Ce n' est que moi" . [2.165]
Fanazavana frantsayA cause de l'exiguïté du lieu et par peur du feu, cet homme est replié en deux, et ceux qui le voient sous son lamba, croient qu'il y a deux personnes ; ce proverbe se disait par manière d'amusement aux gens de grande taille. [2.415 #1630]
Il est chez lui et on lui demande qui il est! [2.165]
Réveillé en sursaut, il croit voir quelqu'un à côté de lui, et ce ne sont que ses jambes repliées. [2.415 #1630]

Ohabolana 32Izay avo feo miantso; izay lava manaka-drano; izay maranitra adidy. [2.558 #1480, 2.165]
Izay avo feo no miantso; izay lava manaka-drano ; izay maranitra adidy. [2.653 #1177, 2.974 #95]
Izay maranitra adidy. [1.1]
Ny avo feo miantso, ny lava manaka-drano, ary ny maranitra adidy. [1.1]
Fanazavana malagasyEnti-milaza fa tokony ho amin' ny sahaza azy avy no ampiasaina ny zavatra na olona. [1.1]
Dikanteny frantsayA la voix puissante de crier; à la haute taille d'élever l’eau; aux fines lames de trancher. [2.974 #95]
C' est celui qui a une forte voix qui appelle; c' est celui qui est long qui sonde la profondeur de l' eau, et c' est ce qui est tranchant qui sert à couper. [2.165]

Ohabolana 33Izay lava dinika lava rariny. [2.165 #732, 2.558 #1491]
Izay lava dinika no lava rariny. [2.415 #6069, 2.653 #1184]
Dikanteny frantsayExaminez longtemps (avant de prendre une décision), et vous serez juste longtemps. [2.165]
Pour bien apprécier il faut bien examiner. [2.415 #6069]

Ohabolana 34Izay taloha nihetezana lava volo. [2.653 #1200]

Ohabolana 35Jokojoko lava ohy : samborin’ olona amin’ ny volombodiny. [1.147 #J3]

Ohabolana 36Kely lava toa tsingentana. [2.415 #1569, 2.558 #1617, 2.653 #1242]
Dikanteny frantsayJeune personne petite et mince comme la sauterelle qu' on nomme tsingentana. [2.415 #1569]

Ohabolana 37Ketsa lava mahafehy tena fohy afatotry ny sasany. [2.558]
Ketsa lava mamato-tena fohy afatotry ny sasany. [2.558]
Ny teny toy ny ketsa : lava loatra mamato-tena, fohy loatra afatotry ny sasany. [2.558 #3289]

Ohabolana 38Kibon’ omby ririnina, ka mitondra tapany lava. [2.415 #3921, 2.653 #1269]
Kibon' omby ririnina : mitondra tapany lava. [2.558 #1645]
Tahaka ny kibon' omby ririnina, ka mitondra tapany lava. [2.165 #1272]
Dikanteny frantsayPanse de boeuf en hiver : la moitié seulement est pleine à cause du manque d' herbe. [2.415]
Pareil à l' estomac des bœufs en hiver: il n' est longtemps qu' à moitié plein. [2.165]
Fanazavana frantsayEn hiver, il n' y a presque plus d'herbe verte sur les collines, et les bœufs que l'on force quand même à paître, n' ayant pas autre chose à leur donner, deviennent souvent d' une maigreur extrême. [2.165]
Se disait des gens qui n'ont pas de quoi manger parce qu' ils sont paresseux. [2.415 #3921]

Ohabolana 39Lamba fohy tsy an' olon-jejo. [2.558 #115]
Lamba fohy tsy an' olon-jejo ; lamba lava tsy an' olo-kamo. [2.415 #3015]
Lamba fohy tsy an' olon-jejo; lamba lava tsy an' olon-kamo. [2.165 #1771]
Raha lamba fohy, tsy an' olon-jejo, ny eranambatry tsy fitondra midohaka. [2.558 #3590]
Dikanteny frantsayLamba court n' est pas pour une personne de mauvaises moeurs, lamba long n' est pas pour un paresseux. [2.415]
Un "lamba" court n' est pas pour une personne de mauvaises mœurs, ni un "lamba" long pour un paresseux. [2.165]
Fanazavana frantsayLe sens est qu' il ne faut pas les encourager. [2.415]

Ohabolana 40Lamba lava tsy an' ny kamo. [2.558 #1695]

Ohabolana 41Lava andro anaovana ka fisa-drariny. [2.165 #1085, 2.415 #3344]
Dikanteny frantsayLong procès et petit résultat. [2.415 #3344]
Un long procès avec un maigre résultat; bon procès, mauvaise affaire. [2.165]

Ohabolana 42Lava fañomeza añarañ'anake ka lafa mate sarotse itañia. [1.68]
Dikanteny frantsayDonner un nom long à ses enfants : quand il est mort, c'est difficile de pleurer pour lui. [1.68]

Ohabolana 43Lava hadalana hoatry ny trambo : tongotra hahelika, ka enti-mandady. [2.415]
Lava hadalana, ohatra ny trambo: tongotra hahelika, ka enti-mandady. [2.653, 1.1]
Lava hadalana tahaka ny trambo : tongotra hahelika ka enti-mandady. [2.558 #119]
Fanazavana malagasyAzon' ny hadalana ka tsy mahay mitandro izay tokony hotandrovina, toy ny haja, voninahitra. [1.1]
Dikanteny frantsayD' une éternelle sottise comme le mille-pieds : des pattes, il en a jusque sous les aisselles et il s' en sert pour ramper. [2.415]
Fanazavana frantsaySe disait des gens peu débrouillards pour leurs intérêts. [2.415 #2081]

Ohabolana 44Lava hadalana hoatry ny valalan' amboa : kely mitsipika, lehibe mandady. [2.415 #2082]
Lava hadalana ohatra ny valalan' amboa: kely mitsipaka, lehibe mandady. [1.1]
Lava hadalana, ohatra ny valalan’ amboa: kely mitsipika, lehibe mandady. [2.653]
Lava hadalana tahaka ny valalan' amboa : kely mitsipika, lehibe mandady. [2.558 #120]
Fanazavana malagasyNy adala iray trano na ny samy adala tsy misy mpananatra. [1.1]
Dikanteny frantsayD' une éternelle sottise comme les sauterelles qu' on appelle sauterelles de chiens : petites elles sautillent, devenues grandes elles rampent. [2.415]
Fanazavana frantsaySe disait des gens lourdauds et peu débrouillards. [2.415 #2082]

Ohabolana 45Lava hadalana tahaka ny tana : kely midraiko ; lehibe midraiko. [2.558]
Toy ny tana : tanora midraiko, antitra midraiko. [2.558]

Ohabolana 46Lava helika. [2.415 #4294]
Dikanteny frantsayVoleur qui a de grandes aisselles, sait cacher son vol. [2.415 #4294]
Fanazavana frantsaySe disait des voleurs habiles. [2.415 #4294]

Ohabolana 47Lava nify mitsako taolana : mifandramatra samy mafy. [2.415 #3473, 2.558 #1763, 2.653 #1347]
Dikanteny frantsayHomme à grandes dents qui mort dans un os : ce sont deux solides qui se disputent. [2.415 #3473]
Fanazavana frantsaySe disait des querelles entre personnes capables de se mesurer. [2.415 #3473]

Ohabolana 48Lava ny tanety, ka misy fisainana. [2.165 #1593, 2.415 #6070]
Lava ny tanety misy fisainana. [2.558 #1764]
Mieritrereta lalina, fa raha lava ny tanety misy fisainana. [2.558 #2295]
Mieritrereta tsara, fa raha lava ny tanety misy fisainana. [2.415 #6075, 2.653 #1748]
Dikanteny frantsayLa colline est longue et il y a le temps de réfléchir. [2.415 #6070]
La route est longue, et on a le temps de réfléchir. [2.165]
Réfléchissez bien ; car lorsque la colline est longue, il y a le temps de réfléchir. [2.415 #6075]
Fanazavana frantsayAllusion aux paroles du sage Hagamainty pour obtenir du roi Andrianampoinimerina la grâce d' un condamné. [2.415 #6075]
Paroles du sage conseiller Hagamainty au roi Andrianampoinimerina, en faveur d' un voleur condamné à être exécuté à l' extrémité d' une colline ; le roi réfléchit sur les paroles de son conseiller et accorda la grâce. Ces paroles, devenues proverbiales, signifient qu' il faut réfléchir avant d'agir puisqu'on a encore le temps de le faire. [2.415 #6070]
Se dit en parlant d' une affaire qui n' est pas pressée. [2.165]

Ohabolana 49Lava volombava mijery lanonana : ny alamaka ihany no mahatsara azy. [2.558 #1766]
Lava volombava mizaha lanonana, ka ny alamaka ihany no mahafaingana azy. [2.165 #2075]
Lava volombava nizaha lanonana : ny alamaka ihany no mahafaingana azy. [2.653, 2.415]
Volombava an-danonana : ny alamaka ihany no mahatsara azy. [2.558 #5018]
Volombava an-danonana : ny alamaka no mahatsara azy. [2.415 #5583, 2.653 #3726]
Dikanteny frantsayBarbe dans une réjouissance publique : le mieux pour elle, c' est d' être aplanie. [2.415 #5583]
Homme à grande barbe qui est allé voir les réjouissances publiques : il se hâte de la niveler sommairement. [2.415]
Un homme à longue barbe (ou: longues moustaches) se préparant à aller voir des jeux populaires: c' est en la lissant avec la main qu' il sera le plus vite prêt. [2.165]
Fanazavana frantsaySe disait des difficultés qu' il faut trancher vite sans y attacher d' importance ; allusion à la barbe qu'on laissait pousser dans les deuils. [2.415 #3257]
Se disait des difficultés qu' il vaut mieux aplanir qu' approfondir. [2.415 #5583]

Ohabolana 50Lava volo ny tany sy ny fanjakana, raha mpanjaka tsy mahomby no mitondra. [2.415 #207]
Dikanteny frantsayLa terre du royaume se couvre de longues herbes quand c' est un roi incapable qui gouverne. [2.415 #207]
Fanazavana frantsayParoles du roi Andrianampoinimerina. [2.415 #5207]

Ohabolana 51Lava volon-tsomotra tsy aman-karena: raha mitsoka afo, dia may. [2.653 #1351]
Lava volon-tsomotra tsy arahin-karena : raha mitsoka afo dia may. [2.558]

Ohabolana 52Malahelo lava volombava, ka nony mitsoka afo dia may. [2.558 #131]

Ohabolana 53Mampihosy omby lava rambo, ka ny mpampi-hosy no mihosim-potaka aloha. [2.415 #645, 2.653 #1482]
Mampihosy omby lava rambo, ka ny mpampihosy no mihosim-potaka mialoha. [2.558 #1958]
Mampihosy omby lava rambo, ka ny mpandroaka no mihosim-potaka. [2.165 #1212]
Dikanteny frantsayFaire piétiner les rizières à des bœufs à longue queue, et ainsi ceux qui les chassent sont couverts de boue. [2.165]
Quand on fait piétiner les rizières par des boeufs à longue queue, ceux qui poussent les boeufs sont les premiers couverts de vase. [2.415]
Fanazavana frantsaySe disait des grands qui poussent les petits à mal faire. [2.415 #645]

Ohabolana 54Manam-bady ny lava, tsy mindran-tohatra intsony; manam-bady ny fohy, mitahiry tapak’ amponga; manam-bady ny lozabe, mitahiry varatra an-drano. [2.653 #1500]
Manam-bady ny lava, tsy mindran-tohatra intsony; manam-bady ny fohy, mitahiry tapak' amponga; manam-bady ny lozabe, mitahiry varatra an-trano. [2.165]
Manambady ny lava, tsy mindran-tohatra intsony ; manambady ny fohy, mitahiry tapak' amponga ; manambady ny loza, mitahiry varatra an-trano. [2.415 #1205]
Dikanteny frantsayCelui qui épouse une femme grande, n' a plus besoin d' emprunter une échelle; celui qui épouse une femme courte, a un tambour sous la main; celui qui épouse une femme violente, a la foudre chez lui. [2.165]
Épouser une femme grande, c' est n'avoir plus besoin d' emprunter une échelle ; épouser une petite, c' est conserver la moitié d' un tambour ; épouser une méchante, c' est garder la foudre dans sa maison. [2.415 #1205]

Ohabolana 55Manambitamby lava, toy ny manana andevo tokana. [2.165 #1541, 2.415 #562]
Manambitamhy lava, toy ny manana andevo tokana. [2.653 #1501]
Dikanteny frantsayCajoler constamment, comme le propriétaire d' un seul et unique esclave. [2.165]
Témoigner continuellement de l' affection et de la condescendance comme celui qui n' a qu' un seul esclave. [2.415 #562]
Fanazavana frantsayAutrement il n' en aurait rien fait, et il n' en avait pas d' autres à employer. [2.165]
Se disait des affections intéressées ; et aussi des gens toujours prêts à accepter un service. [2.415 #562]

Ohabolana 56Manan-jara ny sahy, fa ny tsy ampy ho lava. [2.165 #871, 2.415 #6292, 2.653 #1509]
Dikanteny frantsayHeureux les audacieux, car les hommes manqueront toujours de quelque chose. [2.415 #6292]
Les audacieux ont de la chance, mais ceux qui sont dans la pénurie y sont pour longtemps. [2.165]

Ohabolana 57Manao sotrobe lava tango: mahay atsy, mahay aroa. [1.1]
Sotrobe lava tango, ka mahay atsy mahay aroa. [2.558 #3956]
Sotrobe lava tango : mahay atsy, mahay aroa. [2.653 #2946, 2.974 #282]
Sotrobe lava tango mahay atsy mahay aroana. [2.415 #5039]
Sotrobe lava tango, sady fikapohana alika no fangaroana anana. [1.3]
Sotrobe lava tango: sady mahay atsy no mahay aroa. [1.1]
Sotroben-dRatsiavanga, ka sady fikapohana amboa no fangaroana anana. [2.558 #3958]
Sotroben-dRatsiavanga: sady fikapohana akoho no fangaroana anana. [2.165]
Sotroben-dRatsiavanga : sady fikapohana amboa no fangaroana anana. [2.653 #2947]
Fanazavana malagasyIlazana ny olona mihatsaravelatsihy izay tsy menatra ny hanaratsy rehefa any amin' ny ilany, ary hanao toy izany koa any amin' ny an-daniny. [1.1]
Manao izay hifankahazoana resaka amin' olona na antokon' olona roa mifanohitra na tsy mitovy hevitra, mihatsaravelatsihy. [1.1]
Dikanteny frantsayCuiller à manche : elle peut puiser ici et là. [2.415 #5039]
La grande cuillère de Ratsiavanga: elle sert en même temps à frapper les poules et à brasser les légumes (dans la marmite). [2.165]
La grande cuillère qui a un long manche, sert à frapper les chiens et à mêler les herbes dans la marmite. [1.3]
Louche à long manche, qui atteint à droite et à gauche. [2.974 #282]
Fanazavana frantsayQui sert à deux fins; qui sait mettre la discorde et aussi à réconcilier. [1.3]
Se disait des gens qui savaient se faire passer amis des deux partis. [2.415]

Ohabolana 58Mandefitra lava sahala amin' ny vadibe manan-drafy. [2.558]
Mandefitra lava sahala amin' ny vadibe manan-jandry. [2.558]

Ohabolana 59Mandihy be volon-kelika : mahay manan-tsiny, tsy mahay manampondro. [2.653 #1588]
Mandihy be volon-kelika : mahay manan-tsiny, tsy mahay manan-tsiny. [2.415 #1776]
Mandihy lava volon-kelika: mahay, manan-tsiny; tsy mahay, manan-tsiny. [2.165]
Mpandihy lava volon-kelika : mahay, manan-tsiny ; tsy mahay, manan-tsiny. [2.415 #1776, 2.653 #1964]
Mpandihy lava volon-kelika : mahay misy tsininy, tsy mahay manan-tsiny rahateo. [2.558 #2585]
Dikanteny frantsayDanser avec de longs poils sous les bras (et en les laissant voir): ceux qui savent danser sont répréhensibles, et ceux qui ne savent pas le sont aussi. [2.165]
Quand une femme en dansant laisse apercevoir des aisselles par trop velues, elle est sûre d' être toujours critiquée, qu' elle sache ou qu' elle ne sache pas danser. [2.415 #1776]
Fanazavana frantsayLes premiers le sont à cause de leur manque de pudeur, et les seconds parce qu' ils ne devraient pas se mêler de faire ce qu' ils ne savent pas. [2.165]
Se disait des personnes qui sont critiquées tout en agissant bien, parce quelles ont laissé voir un défaut quelles auraient dû cacher. [2.415 #1776]

Ohabolana 60Marary lava ohatra ny ahitra an-tsena. [2.558]
Marary lava toy ny ahitra an-tsena. [2.165 #2004, 2.415 #2806]
Dikanteny frantsayQui est continuellement malade, comme l' herbe poussant sur un marché. [2.165]
Qui est toujours malade, comme l'herbe poussant sur le marché et qui est sans cesse piétinée. [2.415 #2806]
Fanazavana frantsayParce quelle est constamment piétinée, semaine après semaine, tous les marchés étant hebdomadaires. [2.165]

Ohabolana 61Mena maso amin-daoka : lava halianana. [1.147 #M104]

Ohabolana 62Mikapo-doha sokina, ka nanafohy ny ho lava. [2.558 #154]

Ohabolana 63Miseho lany ohatra ny vehivavy lava volon-dranjo. [2.558]

Ohabolana 64Mitari-kazo an-tendrony : lava miolanolana, fohy mikodiadia. [2.415 #3276, 2.653]
Mitari-kazo an-tendrony : miainga ihany, fa mavesatra. [2.415 #3277, 2.558 #2445, 2.653]
Dikanteny frantsayTirer un arbre par le sommet : on le soulève bien, mais c' est lourd à tirer. [2.415 #3277]
Tirer un arbre par le sommet : s' il est long il se tord, et s' il est court il roule. [2.415 #3276]
Fanazavana frantsaySe disait des affaires difficiles ; se disait aussi des discours où une parole trop longue est filandreuse, trop courte elle risque d' être trop précipitée. [2.415 #3276]
Se disait des affaires difficiles. [2.415 #3277]

Ohabolana 65Mitsiky tsy ampihomehezina, hoatry ny lava nify. [2.415 #1664]
Mitsiky tsy ampihomehezina ohatra ny lava nify. [2.653, 2.558]
Dikanteny frantsayMontrer les dents sans être excité à rire, comme celui qui a de longues dents. [2.415 #1664]
Fanazavana frantsaySe disait des gens qui avaient toujours l'air de rire à cause de leurs dents longues et apparentes. [2.415 #1664]

Ohabolana 66Na lava nify anoloana aza hianao, tsy mitsako alohan’ ny vazana. [2.653 #2007]
Na lava nify anoloana aza hianao, tsy mitsako alohan' ny vazana tsy akory. [2.415 #783]
Na maranitra nify anoloana aza aho tsy mitsako alohan' ny vazana! [2.558 #2729]
Dikanteny frantsayVous avez beau avoir de longues dents par-devant, elles ne mâcheront pas avant les molaires. [2.415 #783]
Fanazavana frantsayLes petits ne sauraient dépasser les grands, ni les jeunes prendre la parole avant ceux qui sont plus âgés. [2.415 #783]

Ohabolana 67Natsangako kiady, nazerany, nalahatro vato, nakorontany, koa veloma ry tantely lava, masina ry tantely fohy, fa lany haika izaho havanareo. [2.558 #2771]
Natsangako kiady, nazerany ; nalahatro vato, nakorontany; veloma, ry tantely lava; masina, ry tantely fohy, fa lany haika aho. [2.653 #2097]

Ohabolana 68Ny diavolan-ko lava, ny kilalao mbola ho ela. [2.165 #2275, 2.415 #5568]
Ny diavolan-ko lava, ny lalao mbola ho ela. [1.147 #N17]
Dikanteny frantsayLe clair de lune sera long et les jeux dureront encore longtemps. [2.165 #2275, 2.415 #5568]

Ohabolana 69Ny fangaraka no kely andilana, mafy ny isan-jato. [2.415 #381, 2.558 #2961, 2.653 #2214]
Ny vano no lava tenda, mafy ny olom-pehezina ary ny fangaraka no kely andilana, ny isan-jato no tsy toha. [2.558 #3354]
Ny vano no lava tenda, mafy olom-pehezina. [2.415 #671]
Ny vano no lava tenda, mafy olom-pehezina; ny fangaraka no kely andilana, ny isan-jato no tsy tanty. [2.653 #2465, 1.1]
Fanazavana malagasyNy raharaha rehetra – na ny an' ny mpitondra na ny olona entina – dia samy mampiferin' aina ny mpanao azy avokoa (ny isan-jato dia fanompoana izay nifampizaran' ny olona tsizatozato ny manao azy). [1.1]
Dikanteny frantsaySi l' abeille maçonne a la taille étranglée, c' est que la corvée est dure. [2.415 #381]
Si le héron a le cou long, c'est que les gens qu' il gouverne sont difficiles à mener. [2.415 #671]
Fanazavana frantsayLes chefs pâtissent lorsqu' ils ont des subordonnés par trop difficiles. [2.415 #671]
Se disait de la corvée et de tout travail pénible. [2.415 #381]

Ohabolana 70Ny hevitra dia toy ny ketsa, raha lava loatra maningo-tena; ary raha fohy loatra, afatotry ny sasany. [2.165 #1598]
Dikanteny frantsayLes idées sont comme les jeunes plants de riz: s' ils sont trop longs, ils s' enchevêtrent; et s' ils sont trop courts, il en faut d' autres pour les attacher. [2.165]
Fanazavana frantsayIl faut éviter les extrêmes. [2.165]

Ohabolana 71Ny olo-marina ohatra ny vato lava sorona: izay ametrahana azy mety avokoa. [2.653]
Ny olo-marina ohatra ny vato lava sorona, ka izay ametrahana azy mety avokoa. [2.558]
Ny olona marina ohatra ny vato lava sorona, ka izay ametrahana azy marina avokoa. [2.165]
Dikanteny frantsayLes gens honnêtes sont comme une pierre longue servant aux sacrifices: on peut la placer n' importe où, elle exerce toujours son influence. [2.165 #101]

Ohabolana 72Ny olo-marina tahaka ny vato lava sorona ka izay hametrahana azy marina avokoa []

Ohabolana 73Ny teny aza atao lava loatra fa ny mamerina azy no tsy toha. [2.558 #211]

Ohabolana 74Ny teny marina ohatra ny fia-pary, ka na lava aza, tsy lany hamamiana. [2.165]
Ny teny marina ohatra ny fia-pary lava : tsy lany hainamiana. [2.974]
Ny teny marina ohatra ny fia-pary lava: tsy lany hamamiana. [2.653]
Ny teny marina ohatra ny fia-pary lava vany, ka na lava aza tsy lany hamamiana. [2.558]
Dikanteny frantsayLes paroles sages sont comme la canne à sucre qu’on ne cesse de sucer: la saveur n’en peut être épuisée. [2.974 #203]
Les paroles vraies sont comme la canne à sucre que l'on mâche: quoiqu' elle soit longue, elle est douce partout. [2.165]

Ohabolana 75Ny teny no tsy atao lava, ny mamerina azy no manahirana. [2.415 #4792, 2.653 #2449]
Dikanteny frantsaySi on ne parle pas sans fin, c' est qu' il serait gênant de se répéter sans cesse ou de rendre compte de tout ce qu' on a dit. [2.415 #4792]

Ohabolana 76Ny teny : raha fohy loatra akodiadian' ny olona, raha lava loatra anapahany. [2.558 #3290]

Ohabolana 77Ny teny raha fohy mikodiadia, raha lava mitarotaroka. [2.415 #3603, 2.653 #2444]
Dikanteny frantsayParole trop courte roule avec trop de précipitation, parole trop longue est filandreuse. [2.415 #3603]
Fanazavana frantsayIl faut un juste milieu. [2.415 #5770]

Ohabolana 78Ny tsy manam-bato hatoraka sy ny ory lava volombava, dia samy zandrin' olona sarotra itodihana sy zoky manjary faralahy. [2.558 #3342]

Ohabolana 79Omby mahia lava kitro ka tsy mahafaly ny mpiandry. [2.415 #4560, 2.558 #3432, 2.653 #2548]
Dikanteny frantsayBoeuf maigre à sabots allongés : il est un sujet de déplaisir pour son gardien. [2.415]
Fanazavana frantsayUn boeuf vieux et maigre n' est pas bon à manger ; le gardien avait les bêtes mortes. Le sens est : boeuf qui n' est plus bon à rien. [2.415]

Ohabolana 80Omby mahia lava kitro : tsy midi-menaka intsony fa na midina aza hatrotro. [2.165 #1441, 2.415 #4561, 2.558 #3433, 2.653 #2549]
Dikanteny frantsayBoeuf maigre à sabots allongés par la vieillesse : aucune graisse ne découle plus de sa viande, et s' il découle quelque chose, c' est de la gélatine. [2.415]
Un bœuf à longs sabots: il n' en sort plus de graisse, ou s' il sort quelque chose, c' est de la gélatine (quand on en fait cuire la viande). [2.165]
Fanazavana frantsayC' est une mauvaise viande. [2.415 #4561]

Ohabolana 81Omby mahia lava tandroka, omby bory matavy : samia ihany manana ny azy. [2.558 #3434]

Ohabolana 82Ompa ho mate, soa ho lava velo. [1.68]
Ompan-ko faty vao ela velona. [2.558 #3447, 2.653 #2574]
Voavahy an-dafin-drano : ompan-ko faty ka vao ela velona. [2.415 #4229, 2.653 #3717]
Voavahy an-datin-drano : ompan-ko faty vao ela velona. [2.558]
Dikanteny frantsayHaricots qui sont de l' autre côté de l' eau : plus on leur souhaite la mort et plus longtemps ils vivent. [2.415 #4229]
Plus on lui souhaite de mal, plus il vit longtemps. [1.68]
Fanazavana frantsaySe disait des personnes auxquelles on souhaite en vain des malheurs. [2.415 #4229]

Ohabolana 83Ondrilahin' Ambohimangidy: hondrihondriny iraimbilanja; lava tandroka vao lasiventy. [2.165]
Ondrilahin' Ambohimangidy : hondrihondriny iraimbilanja, nony lava tandroka lasiventy. [2.558 #3449]
Ondrilahin' Ambohimangidy : lava tandroka vao latsa-bidy. [2.558]
Ondrilahin' Ambohimangidy : tonga soa vao latsa-bidy. [2.165, 2.558]
Dikanteny frantsayUn bélier d' Ambohimangidy: c' est quand il est gras que son prix baisse. [2.165]
Un bélier d' Ambohimangidy: petit, il vaut un franc; quand il a des cornes, il ne vaut plus que quatre-vingt-dix centimes. [2.165]

Ohabolana 84Ondrilahy tsara toetra : sady be mangy no lava hofaka; ka manatrika, matin’ ny manginy; miamboho, matin’ ny hofany. [2.415 #2234, 2.558 #3455, 2.653 #2581]
Dikanteny frantsayBélier de belle apparence : il a la nuque charnue et la queue longue et grosse ; s' il regarde en face on le tue à cause de la grosseur de sa nuque ; et s' il se retourne on le tue à cause de sa queue. [2.415 #2234]
Fanazavana frantsaySe disait des gens victimes de leur prospérité et de leurs biens. [2.415 #2234]

Ohabolana 85Raha lava ny tanety misy fisainana, ny fotoana maharitra mahabe hevitra. [2.558 #3596]

Ohabolana 86Ramahaimanana no voatora-trano, ka Rainikotoamboa no lava hoho. [2.165 #54]
Ramahaimanana no voatora-trano, ka Rainikotoamboa no lava loha. [2.558 #3695]
Renimahaimanana no voatora-trano, koa Rainikotoamboa no lava kiho. [2.653 #2789, 2.415]
Dikanteny frantsayC' est Renimahaimanana qui reçoit des pierres sur sa maison pour accusation de sorcellerie et c' est Rainikotoamboa qui a les coudes longs. [2.415]
On jette des pierres contre la maison d' un tel, mais c' est un autre qui a les ongles longs. [2.165]
Fanazavana frantsayC. à. d. passe pour sorcier. [2.165]
Se disait des ménages qui avaient mauvaise réputation. [2.415 #1328]

Ohabolana 87Sadikan’ Indriantsa : ny lava nitohizana, ny fohika nanapahana. [1.147 #S3]

Ohabolana 88Saka lava tanana. [2.415 #4319]
Dikanteny frantsayLe voleur est un chat à longues griffes. [2.415 #4319]

Ohabolana 89Sotrobe lava tango: mahay atsy, mahay eroa. [2.165]
Dikanteny frantsayC' est une grande cuillère à long manche: elle peut puiser ici et là. [2.165]
Fanazavana frantsayHabileté de celui qui s' entend avec tout le monde, même avec ceux appartenant à des partis opposés. [2.165]

Ohabolana 90Tanora kamo, ka nony antitra : sady lava ahoriana no manilika ny nenina. [2.558 #4054]

Ohabolana 91Tanora nolatsain-kavana ka ny angady no atao lava lela. [2.558 #4061]

Ohabolana 92Tantely lava nify: ny ao avara-trano ihany no tsentsefina. [2.415 #2326, 2.558 #4096, 2.653]
Dikanteny frantsayAbeilles à longues mandibules : elles ne sucent que ce qui est au nord de la maison. [2.415 #2326]
Fanazavana frantsaySe disait des avares et des exacteurs ; au nord de la maison était le parc à boeufs converti en jardin, ou bien la terre qui recevait le purin, c' est-à-dire le meilleur terrain. [2.415]

Ohabolana 93Tapazam-bary an-tsihy lava : tsy maina aby, tsy toro aby. [1.147 #T40]

Ohabolana 94Tataro be vava, soy lava molotra : 'zay an-jom-bava ka hanina. [1.147 #T32]

Ohabolana 95Totofany lainga ka dia miaritra ihany; ilazany ny ampitso lava ka dia miramirana. [2.165 #1767]
Totofany lainga ka miaritra ihany, ilazany ny ampitso lava ka miramirana. [2.558 #276]
Totofan' ny lainga, ka dia miaritra ihany ; ilazany ny ampitso lava, ka dia miramirana. [2.415 #1240]
Dikanteny frantsayTrompé par des mensonges, il supporte tout ; il est toujours renvoyé au lendemain et il se montre content. [2.415 #1240]
Trompé par des mensonges, il supporte tout, toujours renvoyé au lendemain, il est content! [2.165]
Fanazavana frantsayCe proverbe se rapporte à des promesses de mariage, qui restent sans effet. [2.165]
Se disait des promesses de mariage. [2.415 #1240]

Ohabolana 96Tsy ampy be ohatra an' ilay mivaro-bady. [2.415]
Tsy ampy be, toa any ilay mivaro-bady. [2.653 #3334]
Tsy ampy be toa an' ilay lava nivaro-bady. [2.165 #1825]
Tsy ampy be toy ilay nivaro-bady. [2.558 #4476]
Dikanteny frantsayÊtre loin de son compte comme celui qui vend sa femme pour couvrir ses dettes. [2.415 #1340]
Qui est loin de se suffire à lui-même, comme un homme long qui a vendu sa femme. [2.165]
Fanazavana frantsayEtant très grand, il pensait pouvoir se passer de l' aide d' une femme, mais il se trompe, vu que certains travaux ne peuvent être bien faits que par une femme. [2.165]
Se disait de ceux qui se lançaient dans des opérations risquées. [2.415 #1340]

Ohabolana 97Tsy manaja hita ka lava hahoriana. [2.415 #4092, 2.558 #4523, 2.653 #3373]
Tsy manaja hita ka lavo aoriana. [2.415 #4092]
Dikanteny frantsayCelui qui ne salue pas les gens qu' il rencontre fait un faux pas et tombe : il est frappé de malheur. [2.415 #4092]
Fanazavana frantsayC'était une grave impolitesse qui était censée attirer malheur. [2.415 #4092]

Ohabolana 98Valavo nirangotim-piso : tsy maty fa fohafoha volo. [1.147 #V64]
Valavo nirangotim-piso: tsy maty fa lava volo. [2.165]
Fanazavana malagasyVoalavo norangotin-tsaka: tsy maty fa lava volo (mahia koa). [2.165]

Ohabolana 99Vanjankohon-toloho : lava tsy maneka. [1.147 #V18]

Ohabolana 100Vary an-tsihy lava : tsy maina aby, tsy toro aby. [1.147 #V21]

Ohabolana 101Vatobe nilaozan’ ny rano : jerijery lava. [1.147 #V33]

Ohabolana 102Voalavo mihazakazaka alina : tsy ny lalana no mahamaika, fa ny fanahy ratsy atao andro lava no mahamaody. [2.415 #4333, 2.653 #3692]
Voalavo mihazakazaka alina, tsy ny lalana no mahamaika, fa ny fanahy ratsy natao andro lava no mahamaodimaody. [2.558]
Dikanteny frantsayRat qui court la nuit : ce n' est pas qu' il soit pressé par le chemin à parcourir, mais il craint à cause des rapines qu' il fait tout le jour. [2.415 #4333]
Fanazavana frantsaySe dit de ceux qui ont des remords, alors même que leurs mauvaises actions ne sont pas découvertes. [2.415 #4333]

Ohabolana 103Voro lava soñe ka mitsengoke aloha. [1.68]
Voro lava soñy mitsengoke aloha. [1.68]
Dikanteny frantsayOiseau à long bec becquette le premier. [1.68]
Fanazavana frantsaySans patience. [1.68]

Fizahan-teny